Terugblik op 2009

Tekst: Leonard Fortuin en Lucien Jansen

 

Het jaar 2009 loopt ten einde. Wat heeft het de Stichting Ruimte gebracht? Het bestuur blikt terug, puntsgewijs.

  • Het project infopanelen krijgt een vervolg, opnieuw met financiële steun van de ANWB. Weer worden elf monumentale panden in Roermond voorzien van een paneel. Aan de teksten wordt de laatste hand gelegd. Voor 1 maart 2010 zullen de panelen hun plaats krijgen.
  • Ruimte neemt weer actief en onvoorwaardelijk deel aan het MonumentenOverleg op het stadhuis. Roermond is nog steeds niet af, nieuwe projecten en plannen komen in dat overleg een vroeg stadium aan de orde.
  • Opnieuw verschenen vier nummers van Ruimtelijk, met een grote verscheidenheid aan artikelen. De financiële basis van ons kwartaalblad is onveranderd gebleven: het grafisch bedrijf dat ons blad drukt, steunt ons met een korting van 25%.
  • Ruimte is in gesprek gebleven met Projectontwikkelaar Lambriex, o.a. bezig met het Carmelitessenklooster aan de Venloseweg. Wij volgen de gang van zaken met zorg, omdat Lambriex vergunningen en toezeggingen nog steeds te ruim interpreteert. De dakpannen verkeren in een twijfelachtige staat. Hopelijk worden ze vervangen nu dat nog gemakkelijk kan. Ook lijkt het ons wenselijk dat Lambriex afziet van de parkeergarage en de woningen in de voormalige ommuurde kloostertuin.
  • Het contact met de Milieu- en Heemkunde Vereniging Swalmen bleef op een laag pitje, door tijdgebrek bij de MHVS zowel als bij Ruimte. Afspraken over gezamenlijke publicaties kregen nog geen inhoudelijk vervolg. Wellicht lukt het wel in 2010.
  • Het aantal donateurs schommelt rond de 400, met een licht dalende tendens. Bestuur en redactie zijn op zoek naar mogelijkheden onze basis te vergroten. Suggesties zijn welkom!
  • Ruimte heeft sinds 1 maart 2009 een eigen website: www.stichtingruimteroermond.nl . Ruim 3300 kijkers brachten inmiddels een bezoek. Ons kwartaalblad Ruimtelijk blijft bestaan, de website is daarop een bijdetijdse aanvulling met actueel nieuws en links naar achtergrondinformatie. Een gastenboek biedt de bezoeker gelegenheid commentaar te leveren. Dat kan ook met een e-mailbericht aan info@stichtingruimteroermond.nl. U bent van harte welkom met op- en aanmerkingen, met vragen en suggesties. Roept u maar!
  • De gemeente heeft eindelijk ingezien dat het bruggetje over het Klein Hellegat géén opstuwing veroorzaakt waardoor de capaciteit van de waterkrachtcentrale negatief beïnvloed zou kunnen worden. De procedure om het bruggetje aan te wijzen als gemeentelijk monument is opgestart. Daarmee geeft de gemeente uitvoering aan het vonnis van de Roermondse rechtbank van 18 februari 2009 om aangaande het niet aanwijzen van het bruggetje tot gemeentelijk monument een nieuwe beslissing te nemen.
  • De redactie van Ruimtelijk heeft plaats voor nieuwe redacteuren. Niet alleen schrijvers zijn welkom maar ook ondersteunende vrijwilligers zijn welkom. Wie hier haar of zijn talenten wil inzetten: neem contact op met bestuur of redactie.

Bestuur en redactie wensen u veel heil en zegen in het nieuwe jaar!

2008: een gedenkwaardig jaar.

Wat heeft 2008 de Stichting Ruimte gebracht? Het bestuur blikt terug, puntsgewijs, waarbij het toeval de volgorde bepaalde:

  • Ruimte bestond in 2007 tien jaar en vierde dat in maart 2008 met een feestelijke bijeenkomst in het Witte Kerkje in de Sint Jacob Voorstad. Professor Marita Mathijsen, ooit middelbaar scholier in Roermond en nu hoogleraar in Amsterdam, hield een boeiend betoog over respectvol omgaan met het verleden. Jeugdherinneringen speelden een belangrijke rol in haar verhaal, maar ook recente ervaringen.
  • Ruimte gaf een jubileumbundel uit, De luis in de pels, met beschouwingen over architectuur en monumentenzorg in heden en verleden. Ook aardkundige monumenten komen daarin aan bod. Zulke monumenten zijn voor Ruimte een betrekkelijk nieuw gebied. Ze verdienen en krijgen meer en meer onze aandacht omdat ze bedreigd worden door wegenaanleg en bouw van kantoren en woningen.
  • In het Witte Kerkje nam wethouder IJff, namens het college van B&W, het eerste exemplaar van de bundel in ontvangst en legde zijn gehoor uit hoe hij monumentenzorg ziet. Wat er nu gebouwd wordt zijn ‘monumenten van de toekomst’.
  • Vanaf het begin in 1997 was Willem Cartigny nauw betrokken bij Ruimtes inspanningen om het monumentale karakter van Roermond te behouden en te verbeteren. Na twaalf jaar nam hij afscheid. Zijn dossierkennis is legendarisch geworden, bij veel acties was hij de drijvende kracht. Op de achtergrond blijft hij onze werkzaamheden volgen tot op de dag van vandaag, met raad en daad.
  • Ruimte kreeg een nieuwe voorzitter: Leonard Fortuin trad na vijf jaar af, Quint Lommen volgde hem op. Ook trad een nieuwe penningmeester aan: Hein Tilborghs, terwijl Jan Grouls als lid het bestuur is komen versterken.
  • Tien monumentale panden in Roermond kregen, dankzij steun van de ANWB en het Prins Bernhard Cultuurfonds, een informatiepaneel waarop de voorbijganger kan lezen wie er wanneer woonde en welke architect hier te bewonderen valt. Wethouder Van Rey, bekend van radio en tv, onthulde er één van. Bij die gelegenheid deed hij een uitspraak die ook interessant is door de achterliggende logica: “Stichting Ruimte en de gemeente houden van elkaar omdat we beiden van monumenten houden.”
  • Later in het jaar bood Ruimte de wethouder een brochure aan over wederopbouwarchitectuur. Ook de gemeente is met dit onderwerp bezig en verzocht ons aanvullende informatie en foto’s te leveren. Ons verzoek als tegenprestatie de gemeentelijke lijst van  wederopbouwarchitectuur te ontvangen, werd echter niet ingewilligd. Deze vorm van ‘samenwerking’ is voor Ruimte onaanvaardbaar.
  • De dooi in de betrekkingen met de gemeente die in het voorjaar zichtbaar leek, zette niet door. Ruimte werd weliswaar uitgenodigd terug te komen in het MonumentenOverleg, maar dan wel “voorlopig tot 1 juli 2009” waarna “evaluatie” zou volgen. Deze voorwaarden betekenen verloochening van onze beginselen en werkwijze, zodat we voor de ‘uitnodiging’ bedankt hebben.
  • Ook in 2008 zag onze opmaakredacteur Bert Thomassen kans vier fraaie nummers van ons kwartaalblad Ruimtelijk vorm te geven. De riante subsidie waarmee een plaatselijke ondernemer ons jarenlang steunde, wordt echter elk jaar minder, zodat het onzeker is of ons blad zijn huidige vorm kan behouden.
  • Met de Milieu- en Heemkunde Vereniging Swalmen werden de banden aangehaald, na de fusie van Swalmen met Roermond. Doel: het ontwikkelen van gezamenlijke activiteiten. Gedacht wordt o.a. aan een nieuwe brochure over monumenten in Swalmen.
  • Het aantal donateurs is ongeveer gelijk gebleven. Nieuwe donateurs meldden zich aan, maar Ruimte kreeg ook te maken met opzeggingen.
  • Op verschillende manieren heeft Ruimte geprobeerd mensen te vinden die bestuur of redactie willen ondersteunen, om aldus te helpen de kar te trekken. Tot nu toe zonder veel resultaat.

Met een aantal projectontwikkelaars voerde Ruimte besprekingen, om wel geïnformeerd over lopende en komende projecten te kunnen oordelen.

elskamp/ruimtelogo zw_wit.jpg

Wapenfeiten Stichting Ruimte

Versie 5, 15 september 2003

 

 
1.      Ruimtelijk (1996)

Sinds september 1996 geeft Ruimte een kwartaalblad uit, eerst in zwart-wit, vanaf maart 1999 volledig in kleur. Thans zijn er ruim 400 abonnees die jaarlijks € 10 of meer betalen. Dankzij de steun van de firma Ars, Grafische Productie & Communicatie, is dit mogelijk.

2.      Monumentenzorg (vanaf 1996)

Door het verschijnen van ons kwartaalblad Ruimtelijk, vanaf eind 1996, is de discussie over monumentenzorg aanzienlijk toegenomen, onder vele geledingen in Roermond.

3.      Ernst Casimir Kazerne (1998)

Samen met het Cuypersgenootschap heeft Ruimte bereikt dat het vlaggenmonument, het poortgebouw, de exercitieplaats en het eerste legeringsgebouw behouden bleven en dat het geheel als rijksmonument beschermd wordt. Dit rijksmonument is deel geworden van het DOC (Designer Outlet Center).

4.      Schoenmakerstraat 16

Na een verbouwing was de eigenaar van het winkelpand Schoenmakerstraat 16 van plan de hardstenen pui in Jugendstil drastisch aan te passen. Ruimte dwarsboomde dit plan door een gerechtelijke procedure aan te kondigen. Daarop heeft de eigenaar het plan ingetrokken.

5.        Complex Cillekens-Dreessens (1998)

Medio 1998 werd het complex aan en achter de Neerstraat opgenomen in het gewijzigde Roersingelplan. Definitieve bescherming volgde in 2000.  Thans oogst het alom lof als deel van het Roercentrum.

6.      Bestemmingsplan Roersingel (1998)

Op grond van een bezwaarprocedure door Ruimte aangespannen, vernietigde de provincie Limburg dit plan in augustus 1998.

7.      Ruimtekeurmerk (1998)

Vanaf september 1998 kent Ruimte een Ruimtekeurmerk toe aan particulieren die op verdienstelijke wijze een historisch pand laten restaureren dan wel onder bijzondere architectuur laten bouwen. Tot nu toe zijn x monumenten onderscheiden:

  • Voormalige Sint Jozefschool, Kerkstraat 10, Asenray (1998);
  • Accommodatiecentrum “De Staete”, Steegstraat 20 (1998);
  • Voormalig Klein College, Munsterstraat 14 (1999);
  • Monumentaal woonhuis, Munsterstraat 10 (2000);
  • Voormalig politiebureau, Hamstraat 18a (2000);
  • Modehuis Anne Belle in de Munsterstraat (2000);
  • Woonhuis, Pelserstraat 2 (2000);
  • Woonhuis, Schilbergsweg 13, Leeuwen (2001)
  • Gebouw ECI-1 (2002).
  • Apotheek Haan (2004)
  • Graeterhof (2006)
  • Christoffelhuis (2006)
  • Voorstad Sint Jacob 3 (2006)

8.      Monumentenoverleg (1998)

Vanaf november 1998 voert de gemeente gestructureerd overleg met Ruimte, later uitgebreid met Rura, het Cuypers Genootschap, de Bond Heemschut en de Stichting Open Monumentendag. Ook een lid van de gemeentelijke commissie Ruimtelijke Kwaliteitszorg (RKZ) neemt geregeld deel. Met het besluit een dergelijk overleg in te stellen, erkent de gemeente de inspanningen van genoemde groeperingen voor behoud en verbetering van het cultuurhistorisch erfgoed.

9.      Definitieve en complete wijziging van Plan Roersingel (1999)

Gesteund door de Rijksdienst voor de Monumentenzorg en de provincie Limburg verzette Ruimte zich krachtig tegen de oorspronkelijke plannen. Uiteindelijk kwam er onder supervisie van voormalig rijksbouwmeester prof. Kees Rijnbout een nieuwe stedenbouwkundige opzet op tafel waarin opgenomen de restauratie van een reeks monumenten die voor de sloop bestemd waren. Een niet-monumentaal maar wel beeldbepalend pand op de hoek Neerstraat-Molenstraat werd eveneens gespaard.

10.  Kalenda 2000

Als een eerbewijs aan de donateurs liet Ruimte een kalender maken waarin 2000 jaar Roermond in beeld wordt gebracht.

11.  Kiwanisprijs (2000)

Als blijk van erkenning voor onze inspanningen om cultuurhistorisch erfgoed in Roermond te beschermen en te behouden, ontving Ruimte de tweejaarlijkse Cultuurprijs van de Kiwanisclub Roermond.

12.  Redding ingangspartij van het voormalige Retraitehuis (2000)

Het voormalig Retraitehuis aan de Kapellerlaan is afgebroken. Projectontwikkelaar “Francheville” (Hurks Bouw & Vastgoed) uit Eindhoven heeft daar een appartementencomplex gebouwd. De monumentale ingangspartij van het Retraitehuis is van betekenis als specimen van het “roomse bouwen” (zie Ruimtelijk, jg 5, nr. 3). Met de projectontwikkelaar en de gemeente Roermond is Ruimte overeengekomen dat die ingangspartij herplaatst zal worden. Later probeerde Hurks onder die afspraak uit te komen, wegens de “slechte staat waarin de zandstenen elementen” zouden verkeren. Ruimte won daarop advies in bij het Bouwadviesbureau Janssens & Joosten. Dat achtte herplaatsing zeer wel mogelijk, met bepaalde technische voorzieningen. Eind november 2002 is de ingangspartij inderdaad geplaatst. Ziet er goed uit.

13.  Noordelijke vestingwerken (2002?)

Mede door inspanningen van Ruimte is de cultuurhistorische beeldvorming over en de waardering voor dit gebied bijgesteld en gepreciseerd. Dit komt tot uiting in expertiserapporten van BAAC (Bureau voor   bouwhistorisch onderzoek in Den Bosch???) en het Monumentenhuis. Ruimte heeft met succes het plan geblokkeerd om de 13e eeuwse torenonderbouw aan de Pastoorswal op te offeren aan de tunneltrap tussen binnenstad en DOC.

14.  Roerdelta (2002?)

Via de daartoe ingestelde klankbordgroep heeft Ruimte invloed uitgeoefend op de planvorming. Helaas hebben we een betere invulling van het voormalige Akcrosterrein (plan Wauben), met daarin o.a. de boerderij van Hawinkels, niet weten af te dwingen.

15.  Dag van de architectuur (2002)

Samen met de Bond Nederlandse Architecten (afdeling Noord-Limburg), de gemeentelijke commissie Ruimtelijke Kwaliteitszorg en de afdeling Bouwtoezicht van de gemeente, heeft Ruimte op 28 juni 2002 een succesvolle architectuurdag gehouden. De publieke belangstelling was groot, mede dankzij een wedstrijd in het beoordelen van architectonisch interessante gebouwen.

16.  Het gat van Dohmen (2003)

De tuin van de makelaar grenst aan de oude stadsmuur. Hij wenst zijn tuin als parkeerterrein te gebruiken en heeft daarom een opening in de muur gemaakt. Ruimte heeft, samen met anderen, bezwaar aangetekend tegen het vernielen van de historische muur. Resultaat: Dohmen moet de muur herstellen.

17.  Vóórbescherming stroopfabriek (maart 1999)

Ook deze voorbescherming zal uiteindelijk zeer ws. niet handhaven (de bezwarencie. in Zoetermeer (OC&W) waar ik begin dit jaar e.e.a verdedigde, liet dit al doorschemeren. Punt even aanhouden.